west-papua-map

header_foto4header_oranje

 

West Papua

 30 augustus t/m 26 september

2006

 

 

fotoboek

Foto album

film

Film album

 

 

Dag 1 

 

We laten de wekker vroeg afgaan zodat we op ons gemak wakker kunnen worden.

Om 06:45 uur komt de taxi ons ophalen om ons naar het treinstation te brengen waar de trein om 7:05 uur vertrekt. We hebben steeds een goede aansluiting en zijn om 8:30 uur op Schiphol.

We nemen eerst een bak koffie en melden ons daarna bij de contact persoon van Sawadee voor onze tickets. We leren gelijk Niek kennen en ook André die even later komt.

Als we achter de douane zijn lopen we meteen naar ons favoriete stek “Café Amsterdam” waar we een bak koffie nemen, dit keer maar geen uitsmijter. Om 10:50 uur moeten we boarden en lopen dan ook op ons gemak die kant op. Als we aan boord zijn duurt het nog even voordat we vertrekken richting startbaan. We zouden om 11:50 uur gaan vliegen maar vertrekken dan pas vanaf de pier. 20 Minuten later gaan we de lucht in. We vliegen met Singapore airlines en ook deze maatschappij heeft een prima dienstverlening.  Schermpje voor je met spelletjes, video, radio etc., een keuze menu voor het eten en volop te drinken.

Het proberen te slapen gaat wat moeizaam en blijft het bij een paar hazenslaapjes.

 

Dag 2

 

Om 06:20 uur landen we in Singapore en als we een rookhok hebben gevonden zien we dat het hier net zo hard regent als in Nederland. Hopelijk verandert dit de rest van de reis. We gaan met Renilde en Richard een beker koffie drinken en roken dan nog een sigaretje. Daarna lopen we naar de gate voor onze volgende vlucht die om 09:30 uur vertrekt naar Bali. Als we door de bagage check moeten vinden ze 2 hele kleine schaartjes in Ria haar bagage. Na lang denken bedenken we dat het bij de EHBO-spullen moet zitten, nooit aan gedacht, we houden er anders altijd rekening mee.

Om ongeveer 10:00 uur gaan we de lucht in, nu nog ruim 2 uur vliegen. Na het eten kunnen we allebei gelukkig even slapen, het is maar een kwartiertje maar we knappen er wel van op. Om 13:15 uur landen we in Denpasar en als we onze Visa

(2 personen €. 45,00) betaald hebben, door naar de douane die het Visum in ons paspoort plakt, het kan dus heel snel.

We hebben vrij snel onze bagage, wisselen wat Euro’s en gaan naar buiten waar Jim onze reisleider op ons staat te wachten.

Als iedereen er is worden we met 3 busjes naar het hotel in Sanur gebracht waar we 1 nacht zullen overnachten. Het hotel ziet er goed uit, lekker zwembad erbij goed vertoeven hier. Als we de sleutel van de kamer hebben nemen we dan ook eerst een duik om heerlijk op te frissen, zalig. In de kamer staat een minikoelkast met 2 biertjes erin die smaken voortreffelijk.

Om 14:45 uur hebben we afgesproken met Jim die het een en ander zou uitleggen over de reis.  We krijgen de rest van de tickets voor de binnenlandse vluchten, behalve Sentani-Wamena. We moeten onze paspoorten afgeven zodat hij kopieën kan maken voor de Surat Jalan, ook al hebben we een kopie meegenomen hij moet ook kopieën hebben van het Visum.

We wisselen nog wat Euro’s omdat het waarschijnlijk verder moeilijk geld wisselen wordt.

Ook moet Jim morgen al 1.000.000 Rupiah (± €. 100,00) p.p. hebben voor de etens en fooien pot. Het pak geld is behoorlijk dik en past niet in de moneybelt, en hebben hier maar een waterdicht zakje voor gezocht.

Daarna lopen we wat door Sanur en drinken daarna een biertje bij het hotel. We frissen ons op en als we wat willen gaan eten zitten Niek, Renilde en Richard bij de receptie, we stellen voor om met z’n vijven wat te gaan eten langs het strand.

Het is een leuke boulevard met heel veel eettentjes en komen later nog 4 anderen tegen van de groep waar we gezellig bij gaan zitten. We eten heerlijk voor weinig ongeveer

€. 45,00 voor 9 personen incl. drank. Als we terug gaan naar het hotel nemen we nog een biertje en gaan dan om 21:30 uur lekker slapen.

 

Dag 3

 

Even na 09:00 uur worden we pas wakker, lekker ontbijt en daarna een heerlijk dagje rustig aan, we krijgen het nog zwaar genoeg.

Eerst naar de supermarkt om sigaretten te kopen en dan gewoon lekker slenteren over de boulevard. Om 13:00 uur gaan we naar het strand waar ook Henk en Petra liggen. Heerlijk is het er, zon, wat wind, een lekker ligbed en bediening die koude biertjes brengt. ’s Middags eten we er wat en gaan daarna heerlijk een uurtje op ons strandbedje slapen. Daarna lopen we terug naar het hotel en spoelen ons af bij en in het zwembad en dan een heerlijk biertje voor onze kamer uit de koelkast. Tegen 19:00 uur gaan we weer richting strand om wat te eten te zoeken. Het is overal nog erg stil en uiteindelijk vinden we een terras waar we ook Henk en Petra weer zien. We gaan dan maar ook bij hun aan tafel zitten, wel zo gezellig. Tegen 22:00 uur lopen we weer terug naar het hotel de rugzak pakken want om 02:30 uur vannacht vliegen we door naar Papua en is er afgesproken om rond 00:15 uur te vetrekken richting het vliegveld. Als iedereen rond 24:00 uur is verzameld krijgen we nog een ontbijtpakketje mee. Als we op het vliegveld zijn blijkt Niek zijn paspoort en tickets vergeten te zijn en dit als iedereen al door de bagage controle is. Deze worden gelukkig door het hotel naar het vliegveld gebracht. De rugzakken worden gelabeld en gaan op de lopende band. We kunnen langs de visa en douane en zijn dan in de vertrekhal  waar een koffietentje is waar gerookt mag worden. We nemen een kop cappuccino en zo ook Vanessa, Leonard, Renilde, Richard en Jim. Wij rekenen onze koffie af, en Richard vraagt of wij al hebben afgerekend. Ja, zegt Ad wij hebben al afgerekend, nou goed zegt Richard en loopt naar buiten zonder te betalen.

Om 02:00 uur kunnen we aan boord en gaan om 02:30 uur de lucht in keurig netjes op tijd. Zetten meteen onze horloge 1 uur vooruit en als we onze maaltijd hebben gehad proberen we wat te slapen.

 

Dag 4

 

Het viel knap tegen om te slapen maar uiteindelijk hebben we 2 uurtjes mee kunnen pikken. We maken een tussenstop in Timika om 06:00 uur waar we er even uit mogen om onze benen te strekken en een sigaretje kunnen roken. Met de bus worden we naar de vertrekhal gebracht en jammer genoeg hebben we  fototoestel en filmcamera vergeten.

We krijgen een label waarmee we nog een keer door de bagage-check moeten en komen daarna in een grote kooi terecht waar we moeten wachten. Overal staat no smoking maar alles en iedereen staat te roken. Na 40 minuten mogen we nog steeds niet terug naar het vliegtuig en horen dat we voorlopig ook nog niet gaan vliegen. Het is slecht weer in Jayapura en kunnen we niet landen. Er staan 2 mannen buiten de kooi, die een pick-up truck met plastic bakken vol kreeften erin staan te lossen. De bakken gaan 1 voor 1 open wij denken eerst dat het is om te kijken of alles nog leeft, maar dan wordt er een enorme kreeft uitgehaald en in de pick-up truck gegooid. Even later komt er politie en beveiliging bij en de bakken worden niet meer opengemaakt. Ze waren dus gewoon een lekkere kreeft aan het zoeken.  Na 1 uur komt ook de rest uit het vliegtuig, het kan dus nog wel even gaan duren. Na ongeveer 1 ½ uur mogen we weer terug richting vliegtuig en gaan dan om 09:30 uur de lucht in, een uurtje vliegen en dan zijn we eindelijk in Jayapura waar het nog steeds regent. Als we de aankomst hal door zijn en naar buiten lopen is het gelukkig weer droog. Lopend gaan we naar ons hotel welke 5 minuten lopen van het vliegveld is. Het hotel in nog in aanbouw/verbouw en alleen de begane grond is klaar. Nou ja, klaar? De verf in onze kamer is nog nat. Dit keer geen douche maar een mandibak die ze al vol hebben laten lopen. De temperatuur is warm en klam en hebben al behoorlijk gezweten en de mandi is dan ook heerlijk verfrissend of te wel gewoon koud.

Om 13:00 uur hebben we afgesproken om te gaan eten en daarna te gaan varen op het Sentani meer. Het regent inmiddels weer aardig door en de vraag is of we wel moeten gaan varen. Niek heeft hier 12 jaar van zijn jeugd doorgebracht en wilde graag naar het militair gebied naar een of ander monument. Het regende toch en ach als je zijn glimlach ziet als we langs plekken komen die hij herkent, maakt het niet uit. Vanaf het monument kun je het Sentani meer zien liggen en de lucht begint wat helderder te worden. We besluiten dan ook om toch maar te gaan varen. Eerst varen we langs een groep mensen die Sago meel aan het maken zijn, wat een karwei en wat een hard werken. Het weer wordt nu echt lekker en zelfs de zon begint te schijnen. We hebben een prachtig uitzicht op het landschap die echt schitterend is. Na een tijd te hebben gevaren komen we langs een dorpje die Niek op een van zijn foto’s heeft. Hij spurt door de boot naar achteren naar de bootsman en vraagt of we even kunnen aanleggen, we varen er dan ook naar toe. Het is prachtig zoals hij daar zit met de bevolking zijn foto’s te laten zien, zijn vader heeft toen meegeholpen om er toen die tijd een kerkje te bouwen. Eén van de oudere vrouwen herkent het oude kerkje op de foto. De vrouwen spreiden over het pleintje hun dunne boombast beschilderde kunst uit. Het is voor hun jammer dat we nog zoveel moeten reizen en niets kunnen kopen. We lopen wat door het dorp, wat toch wel een trieste aanblik geeft. Maar we weten ook wel dat ze niet veel meer nodig hebben als wat ze nu bezitten. Ze zijn in ieder geval gelukkig. We varen verder en na een half uur stappen we weer in de busjes richting hotel.

Vanavond hebben we een buffet wat eigenlijk wel erg tegen valt, het drinken moet ergens anders vandaan gehaald worden en het eten is koud. Na het eten zorgen we dat we nog wat koud bier bij het hotel krijgen en gaan dan om 22:00 uur slapen.

 

Dag 5

 

Om 06:00 uur op en ontbijt, tegen 07:00 uur lopen we weer naar het vliegveld. Vandaag vliegen we door naar Wamena waar we 14 dagen zullen blijven. We gaan om 08:00 uur de lucht in en is het maar 35 minuten vliegen we zijn dus al vroeg in Wamena. Op het vliegveld van Wamena zien we de eerste commerciële Papua, deze loopt in peniskoker achter ons aan naar het hotel die aan de overkant van het vliegveld is.  Als je een foto van hem wilt maken betaal je hiervoor 1000 Rupiah.

Om 10:00 uur hebben we een bespreking over de aankomende dagen, dus gaan we eerst maar de rugzakken uitpakken, we hebben tijdens de trektochten niet alles nodig. Na de bespreking gaan we met de Bedjak (fietstaxi) naar de markt, we hadden 5000 Rupiah per persoon afgesproken maar onderweg begon hij al dat hij 20.000 Rupiah wilde hebben. We hebben gewoon 10.000 Rupiah zoals afgesproken gegeven en daarmee basta. Er kwamen wat meerdere mannen bij staan toen hij wat stennis begon te maken, maar gelukkig kwamen ook Mark en André eraan die wij er ook maar even bij riepen (André is ongeveer 2 meter) toen was het over. Later hoorden we van anderen dat ze hierbij ook probeerden om meer geld te krijgen. Na een rondje markt lopen we in een uur terug naar Wamena, daar nog wat rond gelopen en alvast water gekocht voor morgen en gaan op zoek naar wat te eten. De meeste restaurantjes zijn gesloten maar tegenover het hotel was toch nog wat open.

Als we klaar zijn komen we Henk en Petra tegen in het hotel, deze hadden een auto geregeld om naar de mummie te gaan. We gaan gezellig mee. Als we na een ½ uurtje rijden er zijn wordt de hele familie opgetrommeld. Bij de ingang van het dorp staat een heel oud vrouwtje, hiervan een foto maken kost 2.000 Rupiah. Als we verder het dorp inlopen komen er diverse mensen uit hun Honai (rieten hutje) gekropen, waarschijnlijk gauw hun kleren uitgedaan en een rokje of peniskoker om. Na wat foto’s rijker en Rupiahs armer wordt de mummie naar buiten gebracht een foto gemaakt en 25.000 Rupiah betaald om de mummie te mogen zien. Dan mag Ria nog met 2 Papuas op de foto en gaan we langzaamaan weer het dorp uit.

Wij rijden heel rustig aan weer terug naar Wamena. We stappen vlak voor Wamena uit want Henk en Petra hadden een brief, foto en geld meegekregen voor Francisco van een kennis die hier vorig jaar geweest was. Na een paar keer vragen is er een jongen die zegt dat het zijn brother is en na enkele kilometers lopen, komt er een groep mensen aan en daar blijkt ook Francisco bij te zitten. Ze laten hem de foto zien en hij geeft blijk van herkenning, hij zegt gelijk met wie hij op de foto staat. Petra laat hem ook de brief zien en de enveloppe met geld. We worden uitgenodigd om met hem mee te gaan naar zijn dorp. Dit dorp bestaat alleen uit honai, het is er behoorlijk druk, iedereen zit bij elkaar en er zijn behoorlijk wat kinderen. Zijn vader is vorige week overleden en hij is hier behoorlijk droevig over. We geven met z’n allen wat geld voor de begrafenis. We mogen bij hem in zijn huis komen, er staat helemaal niets in, Henk en Petra geven hem nog wat geld zodat ook zijn broer kan gaan studeren. Later blijkt dat het niet zijn broer is maar zijn brother of te wel maatje. Als we weer weg gaan komt de hele kliek met kinderen ons vergezellen. Wat een ervaring is dit, thuis bij mensen die zo arm zijn en echt zo leven. Amious (later een van onze dragers) is de hele dag mee op stap geweest, hij praat wat engels en is dan toch wel wat handig. Bij het hotel aangekomen vragen we wat hij van ons krijgt, hij wil 200.000 Rupiah hebben we geven hem maar 100.000 Rupiah wat later nog te veel bleek te zijn.

Als we terug zijn wil Benny, onze gids voor de trektochten, wel koud bier voor ons halen. Het duurt even maar komt dan terug met 1 blikje warme Guiness we zeggen dat dit niet lekker is en gaat hij weer op pad om bier te halen. Even later komt hij terug en deelt mede dat het bier wat we willen hebben 5.000 Rupiah duurder is. Nog wat geld erbij gegeven en hij weer op pad. Uiteindelijk komt dan toch onze bestelling.

Als we om 18:30 uur bij elkaar zitten valt het stroom uit, we zoeken onze zaklampen en we hebben weer licht. We hadden afgesproken om met z’n allen te gaan eten, buiten is het behoorlijk koud en hebben we een trui nodig. Dus op pad met zaklamp gaan we maar weer naar de overkant en eten daar wat. Het begint als we bijna klaar zijn met eten te regenen en wachten nog maar even om terug te gaan naar het hotel. Uiteindelijk vragen we  maar om een plastic tasje waar we de truien indoen en gaan op pad, terug naar het hotel waar we onze rugzak om moeten pakken voor de aankomende 3 dagen voor onze trektocht door de Baliemvallei. We bellen even gauw naar huis dit hadden we nog niet gedaan en gaan slapen.

 

Dag 6 (trektocht dag 1)

 

Vroeg op en om 07:00 uur verzamelen in de lobby (nou ja, lobby), zakken verzamelen en ontbijt. Uiteindelijk rijden we om 08:30 uur weg en om 10:15 uur zijn we bij het startpunt van de eerste trektocht door de Noord-Baliemvallei. Er zijn te veel dragers meegekomen en is er wat commotie wie er nu mee kunnen. De dragers verdienen in verhouding heel veel geld en willen daarom ook heel graag mee. Om 10:30 uur beginnen we aan de trektocht, het eerste stuk is behoorlijk zwaar zeker als je ruim een uur stil en opgepropt hebt gezeten. Er wordt in eigen tempo gelopen en als je wilt kun je gerust even pauze nemen. Amious (Ad zijn drager) en Tinus (Ria haar drager) zijn steeds bij ons in de buurt en bieden waar nodig de helpende hand. Doordat het gisteravond en vannacht zo geregend heeft is het glibberen en best zwaar lopen. Onze schoenen zijn als snel met 1 cm blubber bedekt en grip van het profiel is er ook niet meer. Tegen 12:00 uur zijn we op de plaats waar we gaan lunchen. In 1 van de huisjes wordt gekookt en in de tussen tijd krijgen wij wat fruit, koffie en thee. Om 13:30 uur gaan we weer verder, Ria heeft haar kuitband maar omgedaan omdat ze op het eerste stuk al kramp kreeg. Het is nu wat meer glooiend, dus ook wat makkelijker lopen. Na een uur houden we even pauze en de dragers en kokkinnen maken het even gezellig met Dani liedjes. Om 16:00 uur komen we in Kumuluk aan, gauw onze blubber kisten uit en teva’s aan. We pakken onze spullen om te gaan mandiën en is er iemand die ons de weg wijst. Het is een behoorlijk stuk lopen vanaf onze slaapplek. Het water is niet koud maar ijskoud, maar uiteindelijk hebben we ons toch gewassen, heren en dames apart. De heren hadden een mooi plekje, de dames 2 keien om zich om te kleden. Als we terug zijn is er thee en koffie en als we thee hebben gedronken gaan we onze slaapplaats in orde maken. We slapen in een houten gebouwtje met 2 keer 4 kamers. Zitten dan nog gezellig met z’n allen buiten te wachten op het eten. We zijn in het dorp een grote bezienswaardigheid, het hele dorp staat in een kring om ons heen. Ze hebben wel veel lol met z’n allen om ons bleekscheten. Na het eten is er nog koffie en thee en gaan al vroeg slapen om 20:15 uur liggen we er al in.

 

Dag 7 (trektocht dag 2)

 

Om 05:00 uur zijn we al wakker maar proberen toch nog wat te slapen, om 06:00 uur zijn we er uit. De slaapkamer weer afgebroken en de rugzakken weer ingepakt, om

07:00 uur moeten de rugzakken klaarstaan. Tegen 08:00 uur maken we ons klaar en gaan we weer op pad.

Het is weer prachtig weer en de blubber is redelijk opgedroogd. Het is goed te doen vandaag, omhoog en weer naar beneden en niet echt steile stukken. Na een uur houden we pauze en gaan dan weer verder. Uiteindelijk zijn we om 11:30 uur bij een rivier waar we gaan lunchen. Heerlijk, schoenen uit en even de voeten afkoelen in de rivier. Een paar meter boven de rivier kunnen we zitten en aan de rivier wordt er gekookt. Eerst koffie en thee en dan een lekkere bouillon die we zelf hadden meegenomen. We eten mihoen goreng met groente en corned beef, heerlijk was het weer.

Tijdens de lunchpauze hebben enkele dragers wat extra stenen neergegooid zodat we met droge voeten de rivier over konden steken. Na een half uurtje lopen zijn we om 13:30 uur in Wolo.  Vlak voor Wolo zien we een vrucht hangen die we ook al op de markt van Wamena zagen het is een Kuanamera en de boom stond vlak bij wat mandarijnenbomen.

We moeten hier even wachten tot het huis van de guru (onderwijzer) waarin we overnachten op orde is gebracht. Het is een prachtige locatie waar ze ook een landingsstrip hebben waar kleine vliegtuigjes kunnen landen, vroeger landen hier de missievluchten. Er wordt voorgesteld dat diegene die nog wat willen lopen naar de grot kunnen gaan, dit wordt gauw afgekapt want het is niet meer toegestaan om de grot binnen te gaan. 

De rivier waar we ons kunnen wassen is weer een stuk lopen. Het begint op een gegeven moment stevig te gieten, dus iedereen op de  kleine veranda. Maar goed dat de grot gesloten is. We maken eerst ons slaaphok in orde en gaan dan samen met Henk en Petra naar de rivier. Als we ons gewassen hebben begint het weer te regenen. We proberen eerst nog wat te schuilen maar gaan dan toch maar terug. Als we terug zijn begint het echt te plenzen het komen met bakken uit de lucht. Gelukkig hebben ze wat bankjes op de veranda gezet zodat we met z’n allen, al was het wat krap, konden gaan zitten. Rond 15:00 uur krijgen we thee en koffie en zitten met z’n allen op de veranda onder het afdakje. Om 17:00 uur begint het weer droog te worden en ook Jim probeert te gaan mandiën. Hij was snel weer terug, hij kon niet eens bij het water komen, door de regen was de rivier een grote kolkende massa geworden.

We lopen wat door de omgeving en gaan richting rivier waar we een schitterende tuin hadden gezien. Als we daar lopen worden we meteen begeleid en wordt er het een en ander uitgelegd. We mogen een vreemde vrucht proeven en geven hun dubbel zoute drop, ze deden of ze het lekker vonden en misschien was dit ook wel zo. Om ongeveer 18:30 uur krijgen we eten, zitten dan nog een poosje bij elkaar en gaan om 20:45 uur naar bed. Hopelijk blijven de kakkerlakken uit onze klamboe, er lopen er hier wel heel erg veel rond. Op een gegeven moment horen we gegil van Petra bij haar liep een kakkerlak over haar heen.

 

Dag 8 (trektocht dag 3)

 

Om 07:00 uur weer de zakken klaar, ontbijt en om 08:15 gaan we weer lopen. Dit keer bergaf langs de Wolo-rivier over een brede, onverharde weg en na een uur hebben we pauze. Dan weer verder tot we aan de hoofdweg komen daar hebben we ook weer even pauze. Dan steken we de hoofdweg over en slaan een smal pad in. Dit is een pad waar we door heel veel blubber moeten en komen uiteindelijk bij de Baliemrivier terecht. We lopen nu steeds langs de Baliemrivier en het is behoorlijk glad. Af en toe glijd je dan ook goed uit. We moeten een smal beekje oversteken waar een boomstam over ligt. De dragers maken langs de boomstam een soort van leuning van losse takken zodat het voor ons makkelijk was om over te steken. We steken nog een paar smallere beekjes over via boomstammen en gaan later aan de Baliemrivier lunchen.

Na de lunch nog 20 minuten bergop en we zijn bij de asfaltweg bij de bushalte. Al vrij snel komen 2 busjes om ons terug te brengen naar Wamena. De grote rugzakken gaan bovenop en wij gaan met 4 dragers in een busje. Als we in Wamena aankomen hebben we dezelfde kamer en dezelfde lakens.(rood vlekje) Even uitpuffen, de zakken leeg en de was bij elkaar zoeken. Zelf wassen we onze sokken en ondergoed even.

Om 18:00 uur gaan we met Henk en Petra een restaurant zoeken. Het eerste zat vol en konden we pas om 20:00 uur terecht. We drinken wel eerst een biertje en gaan dan verder op bij Mas Budi wat eten. Daar zit de rest van de groep ook. Heerlijk vroeg naar bed en lekker uitslapen morgen een vrije dag.

 

Dag 9

 

Om 07:30 uur pas wakker heerlijk uitgeslapen, lekker(nou ja, lekker) ontbijten en dan maar zien wat we gaan doen. Francisco zit al in de lobby op ons te wachten. Als Henk en Petra er aankomen gaan we vandaag met hun op pad, Francisco is vandaag onze gids. We gaan naar een waterval. Eerst met het openbaar vervoer(minibusjes) naar de rand van Wamena en dan moeten we verder lopen. Volgens Francisco is het een ½  uurtje lopen, dit werd 1 ½ uur (berg op). Begrip van tijd en hoe lang iets duurt hebben ze niet in Papua dit hadden we ook al ervaren met Amious (drager Ad). Als we bij de controlepost zijn moeten we onze surat jalan laten zien, deze hebben we niet omdat de rest van de groep deze mee heeft, zij zijn vandaag naar de mummie. Dan moet 1 van ons zijn paspoort achterlaten en kunnen we door. Dan nog een ½ uur lopen maar omdat we moe waren had Francisco een kortere weg. Dwars door de rimboe heen over modderige paadjes. Als we bij de waterval zijn schijnt de zon hier prachtig op. We poedelen wat en gaan dan langzaamaan weer terug wel via een andere korte route door de rimboe. Pikken Henk zijn paspoort weer op bij de controlepost en laten wat sigaretten achter. Al met al zijn we ruim 4 uur aan het lopen geweest en zijn dan ook alle 4 doodop. Als we dit hadden geweten hadden we het nooit gedaan, we hadden dan in ieder geval water meegenomen.

We gaan wat eten en drinken met Francisco bij Mas Budi en dan taaien wij af, we kunnen niet meer. We gaan lekker een uurtje slapen en onze rugzak vullen voor de aankomende week. Henk en Petra gaan nog verder met Francisco op pad, hij had van het geld wat hij van hun had gekregen varkens gekocht en wilde deze aan hun laten zien. Dit is niet doorgegaan en zijn ze in een museum beland. We spreken af om vanavond in het hotel waar we gisteren niet terecht konden te gaan eten. We hebben een uitgebreide maaltijd voor €. 12,50 p.p. incl. drank. Dan gaan we lekker vroeg naar bed we krijgen een zware week voor de boeg.

 

Dag 10 (trektocht dag 1)

 

Om 06:00 uur de wekker, de laatste spulletjes bij elkaar en om 07:00 uur de rugzakken klaar. Even ontbijten en om 08:15 uur rijden we weg, nu in een soort jeep waar we met 14 mensen in de achterbak zitten. Na 45 minuten rijden zijn we op de startplek van de 2 de trektocht en om 09:00 uur beginnen we te lopen door de Zuid-Baliemvallei. We moeten een enorme steile helling op en na een uur steil de berg op hebben we pauze en zijn inmiddels 300 meter gestegen. Wat een klim, zeker zonder warming up, de kramp in Ria haar kuit is bijna niet te verdragen maar we gaan door. Na de pauze gaan we verder, de helling is nu niet meer zo steil en na een uur zijn we op de plek waar we gaan lunchen. We zijn gestart op 1500 meter de lunchplek ligt op 1900 meter.

Om 12:30 uur gaan we weer verder het wordt nu wel heel erg steil, ook Amious en de kokkinnen hebben het moeilijk. Om 13:30 uur zijn we op de top, 2200 meter, en moeten nu steil naar beneden. Ze zijn een weg aan het aanleggen dus af en toe glijd je weg op het losse grind. Na 45 minuten komen we in Tangma aan. De rest van de groep is er al en het wachten is op een huis waar we kunnen slapen. Uiteindelijk worden we verdeeld over 2 huisjes. Als we ons hebben geïnstalleerd kijken we waar we moeten mandiën, het water ziet er erg koud uit en slaan dit dan ook maar over. We gaan en stuk lopen en mogen bij de lokale bevolking in hun honai kijken, foto’s maken en filmen, geen probleem. Ze zijn er trots op om hun eigendom te laten zien en mogen dan ook overal naar binnen. Het begint al snel koud te worden en zoeken onze trui op. Als we in het huisje komen zien we dat de familie ook nog in het huisje slaapt, ze hebben 3 kamers voor ons leeggemaakt en hebben zelf 1 kamertje voor zichzelf gehouden. We gaan met z’n allen bij elkaar zitten en wachten we op het eten wat om 19:30 uur komt. Er is hier en daar wat commentaar op het eten zeker omdat het eigenlijk iedere avond te weinig is. Er zijn erbij die steeds te weinig eten,  terwijl ze dit naar lichaamsbouw wel nodig hebben, we proberen het zo eerlijk mogelijk te verdelen. Ook al zijn er enkelen die hier geen rekening mee houden. Om 20:45 uur gaan we slapen als we onze thee hebben gehad en de maan hebben bewonderd.

 

Dag 11 (trektocht dag 2)

 

Om 07:00 uur zakken verzamelen en dan op naar de koffie en thee. Wat ontbijt en beginnen dan om 07:45 aan een helse klim van 50 à 60 % stijging langs een flinke afgrond. Wij tweeën zijn als laatste om 09:00 uur boven en hebben daar een prachtig uitzicht. Na even zitten gaan we verder, de anderen gaan ons voor, we hebben al aangegeven dat ze niet op ons hoeven te wachten bij rustpauzes als we maar voor het donker binnen zijn. Op een gegeven moment gaan we steil naar beneden dwars door een aardappelveld . We hoorden later dat er diversen zijn uitgegleden wij hebben gelukkig onze voeten op de grond weten te houden. In het dorpje onderaan stoppen we even en gaan dan weer verder, inmiddels hebben we 4 dragers bij ons die het ook zwaar hebben. We lopen door tot aan de brug over de Baliemrivier en daar vraagt Amious om wat geld om aardappelen te kopen bij een kraampje wat daar is, de dragers hebben honger. Wij lopen alvast over de brug en wachten daar op de dragers. Nog een ½ uur lopen en dan zijn we bij de lunchplek aan het water van de Nugi-rivier . We zijn precies op tijd voor de koffie en thee, de rest is er al 45 minuten. Even lunchen en dan gaan we weer verder, een behoorlijk stijl stuk omhoog met een diepe afgrond waar je dus absoluut niet kunt lopen als het geregend heeft. Dan nog 45 minuten naar beneden en we zijn op de slaapplek in Syokosimo. 5 Minuten voor we er zijn begint het te regenen we hebben dus weer geluk gehad vandaag. Als we weten waar we slapen in het huis van de guru hangen we de klamboe op en leggen de matrasjes klaar mandie spullen gepakt en op naar de rivier. We gaan nu toch maar mandiën ook al is het water steenkoud je frist er wel van op. Naast het huis is een afdak waar we kunnen zitten en dan na de koffie en thee lopen we wat door het dorp. Het eten krijgen we behoorlijk vroeg en sommigen gaan dan ook direct na de thee om 19:00 uur naar bed. Wij zitten nog even en gaan dan naar de hut van de dragers die zitten te zingen en gaan dan lekker slapen.

 

Dag 12 (trektocht dag 3)

 

Om 06:00 uur weer wakker, alles inpakken en dan koffie, thee en ontbijt. Om 08:15 uur vertrekken we en lopen langs de Nugi-rivier tot een prachtige rotan hangbrug die we oversteken. Het is vrij pittig en het pad is soms nog geen voet breed, beneden je is een steile afgrond en het pad is behoorlijk glibberig. Op een gegeven moment wordt Amious boos op Ria omdat ze niet constant zijn hand wil vasthouden Sommige stukken wil ze gewoon zelf doen ook omdat ze zich dan beter kan concentreren waar haar voeten en handen neer te zetten. Ria wordt steeds Mama genoemd en nu was het ineens you woman, hij loopt op een gegeven moment vooruit zonder bij ons in de buurt te blijven. Na even zitten en een sigaretje is zijn bui weer over en proberen we hem duidelijk te maken waarom het af en toe beter is iets zelf te doen zonder een steeds toegestoken hand.

Op een gegeven moment komen we Mark en Patrick tegen die ook zitten te rusten, Patrick was al verschillende keren uitgegleden. Na een kwartiertje gaan we verder en gaat het goed omhoog, hier en daar is het goed glad en ook de paden zijn nog geen voet breed. Op een gegeven moment glijd Ria uit over een steen en kunnen Ad en Amious haar beet pakken anders was ze een heel eind naar beneden gevallen, het is een behoorlijk afgrond naar beneden. Petra, zo hoorden we later, is inderdaad naar beneden gevallen, ook haar drager ging onderuit, Richard had hun gelukkig beet, het viel niet mee op zulke smalle paadjes maar gelukkig was er hulp nabij van andere dragers en konden ze omhoog gehesen worden, de schrik zat er goed in.

Om 12:30 uur zijn we eindelijk bij de lunchplek, sommigen zaten er al een uur. Het duurt nog even voor er koffie en thee is, er was commotie onder de kokkinnen en dragers er is iets gestolen en worden ze allemaal gefouilleerd, gelukkig schijnt het zonnetje. Na de lunch, een heerlijke miesoep moeten we nog 10 minuten lopen, we kunnen vast gaan want er komt een stevige regenbui aan. Om 14:15 uur zijn we dan in Juerima en slapen we in een schooltje. Er zijn 2 lokalen om te slapen en 1 lokaal om te eten. Als we er zijn begint het inderdaad te gieten en maken we eerst ons slaaphoekje klaar. Zetten dan wat schoolbankjes buiten onder het afdak en genieten van het uitzicht. Patrick vraagt op een gegeven momnet over er ook iets is van een winkeltje, dan komt er iemand aan met een pak koekjes. Later kunnen we met haar mee naar haar winkeltje, er wordt een boodschappentas uitgepakt met haar hele voorraad. De voorraad wordt op een handdoek uitgestald, mie, batterijen, sigaretten, borrelnootjes en een bus bazooka kauwgom. Henk koopt de bus kauwgom om uit te delen aan de kinderen. Patrick koopt de hele voorraad borrelnootjes op en Marion had de koekjes. We gaan dan eerst de benen die van modder waren voorzien schoonmaken en als we terug zijn is er koffie en thee. Het begint weer te regenen en we zitten heerlijk onder het afdak. Er is een volleybalveld waar de dragers en kokkinnen zich uitleven. Dan is het wachten op het eten, wat voor ons gevoel erg lang duurt. Iedereen heeft behoorlijk honger gekregen en als dan om 19:30 uur het eten er aan komt is het schoon op, er is niets meer over. Dus eigenlijk was er gewoon  weer te weinig, zeker als je ziet dat de meeste een kleine portie namen en zo iedereen te eten had. Na de koffie en thee gaan we naar bed.

 

Dag 13 (trektocht dag 4)

 

Lekker uitgeslapen vandaag een vrije dag. Heerlijk pas om 07:00 uur uit bed koffie, thee en als ontbijt mie goreng. We gaan een stuk wandelen eerst 10 minuten terug naar de lunchplek van gisteren daar is een bruggetje dat we oversteken en via de andere kant van de rivier weer terug lopen naar Juerima. We zijn ruim een uur onderweg geweest en zeker het laatste stuk was steil naar beneden en glad van de regen van gisteren. Verder doen we weinig meer vandaag.

Er wordt een varkensfeest georganiseerd: een hele ceremonie rondom het doden, klaarmaken en opeten van een varken. Het onderhandelen van de prijs valt niet mee uiteindelijk komen ze uit op 3.000.000 Rupiah (ongeveer €. 300,00) er zijn vandaag 2 Duitsers in het dorp aangekomen en doen ook mee met het varkensfeest zij betalen 500.000 Rupiah, onze groep de rest. Tegen 11:00 uur begint het varkensfeest, de mannen tooien zich extra feestelijk met veren, roet en varkensvet, varkenstanden door de neus en een peniskoker en de vrouwen maken zich mooi met witte kalk,  bloemen in het haar en een gehaakt rokje.

Er wordt eerst gedanst en dan komt het varken eraan. Deze wordt met een pijl gedood, al duurt het vrij lang voordat het dood is. Weer dansen en dan wordt er vuur gestookt waar stenen opgaan en dan weer takken erop om de stenen warm te maken. Op een ander vuur wordt het haar van het varken geschroeid en wordt er intussen een kuil gegraven. Dan wordt het varken geslacht, het vlees en ingewanden wordt eruit gehaald. In de kuil komen eerst takken en bladeren, dan warme stenen erop, daar bovenop varen, groenten en aardappelen, weer een laag stenen, bladeren, bananenblad, het varken, bananenblad, dit wordt weer afgedekt met bladeren en een laag stenen wat water erbij en smoren maar.

Dan wordt er weer gedanst en begint het iets te regenen, we gaan dan ook even terug naar het schooltje om even droog te zitten. Het duurt nog geen uur of we worden geroepen dat de smoorkuil weer open gaat. Het vel en vet wordt verdeeld tussen hun en onze groep, ook de aardappelen worden verdeeld. Het vet laat iedereen liggen maar om ze niet te beledigen nemen we een aardappel. We nemen nog wat foto’s en gaan dan terug. Henk deelt nog wat kauwgom uit en Ad geeft een zak dubbel zoute drop om uit te delen.

Wat volgens ons de schoolmeester is vraagt Henk aan om hem te helpen zijn peniskoker om te doen, ook Ad doet hem om nadat hij zijn touwtje wat korter heeft gemaakt en lopen samen naar buiten. Er klinkt een luid gejuich en Petra en Ria snellen naar buiten om foto’s en film te schieten. De hoofdtooien, pijl en boog worden erbij gehaald voor een nog betere aanblik en ook de schoolmeester komt erbij in vol ornaat.  Het begint ineens te gieten en staan we met de camera onder een lekkende paraplu.

Dan is er weer koffie en thee en bij het eten hebben we dit keer vlees en lever van het varkensfeest er was vanavond genoeg te eten. We begrepen dat 1 van de dragers naar Wamena is gegaan om extra eten te kopen omdat er steeds te weinig is.

Het regent nog steeds en er is al zo goed als besloten om morgen een alternatieve route te nemen, het hangt er nog vanaf hoelang het door blijft regenen. We moeten morgen

2 uur lang stijl omhoog langs hele smalle paadjes en diepe afgronden en aangezien de gemiddelde leeftijd van onze groep redelijk hoog is en sommigen toch moeite hebben met afgronden en smalle paadjes wordt er anoniem besloten de alternatieve route te kiezen als het door blijft regenen. Na de thee gaan we om 21:00 uur lekker slapen met het geluid van de regen.

 

Dag 14 (trektocht dag 5)

 

Om 06:00 uur zijn we weer wakker, spullen inpakken en wachten op de thee. Er wordt besloten de alternatieve route te nemen want vannacht om 02:00 uur regende het nog. Nu schijnt de zon weer en is het om 08:00 uur al 36°C. Het is aan de ene kant wel jammer want we zouden naar 2450 meter gaan en daar slapen in honais gemaakt voor toeristen. Om 09:30 uur beginnen we te lopen eerst een uur terug omhoog en dan verder wat redelijk glooiend is. ’s Middags met de lunch hebben we mie goreng, veel te weinig, Henk, Petra, Ad en Ria nemen maar 1 lepel anders hebben Jim en Benny niets, wij laten dus wat in de bak zitten, zijn er 2 personen die ook nog het allerlaatste nemen terwijl ze al een bord vol hadden en hebben Jim en Benny niets te eten.

Na de lunch lopen we redelijk horizontaal en zijn er weinig stijgingen en dalingen. Onze voeten beginnen zeer te doen en doen dan ook lekker onze teva’s aan. We zien aan de andere kant van de vallei de berg waar we deze tocht zijn begonnen en kunnen het looppad goed zien. Tegen 15:30 uur komen we aan in Pilawa de plek waar we zullen overnachten. Na enige discussie kunnen we in de kerk slapen. Op de grond ligt een dik pak hooi en een mogelijkheid om de klamboe op te hangen is er niet dus dan maar zonder. Nadat we hebben gemandied is er koffie en zelfs zakjes nescafé waren er dit keer dus Ad had ook een keer koffie sinds 2 weken. Na het eten nog een beker thee en dan heerlijk slapen.

 

Dag 15 (trektocht dag 6)

 

06:00 Uur wakker, spullen inpakken en om 08:15 uur vertrekken we. Het heeft vannacht geregend en is het pad glad en modderig. We gaan eerst een stuk naar beneden en dan stijl omhoog, de paden waren behoorlijk smal af en toe nog maar een halve voet breed en naar beneden was het recht naar beneden een hele diepe afgrond. Het is loodzwaar en moeten dan ook regelmatig stoppen om een beetje op adem te komen. Na 2 uur ploeteren zijn we boven, er zijn er verschillende die onderuit zijn gegaan. We hebben het dan wel niet snel maar wel goed gedaan niet een keer uitgegleden.

Dan na een korte rustpauze ruim een uur naar beneden en lopen dan langs de Baliemrivier waar we ook onze lunch hebben. Na de lunch nog een uurtje lopen en komen dan aan bij een brug die dwars doormidden was en door het water moesten. Ze hadden er wel een soort van ladder tussen gelegd, dus teva’s aan en naar de overkant. Nog 10 minuten lopen en dan zijn we in Mainma waar we zullen slapen in school. We maken daar een groepsfoto van de dragers en kokkinnen want later zal er waarschijnlijk niets meer van komen.

We willen aan Amious een zakmes geven als extraatje voor het helpen van Ria, hij wil het niet aannemen het enige wat hij wil is geld zegt hij, nou ja, dan niet. We kunnen gaan mandiën bij de kapotte brug maar als er al enkele terug zijn en horen dat het wel erg blubberig is slaan we dit maar over, morgen zijn we toch weer in Wamena. Na de koffie en thee zingen we liedjes uit de oude doos om de tijd een beetje door te komen tot we eten krijgen. Na het eten gaan we en nog even mee door en na de thee gaan we om 21:15 uur slapen.

 

Dag 16 (trektocht dag 7)

 

Vandaag is de laatste dag van de trektocht. Om 06:00 uur opstaan, thee, koffie en ontbijt en tegen 07:00 uur worden we de school uitgestuurd want de lessen moeten beginnen. Om 07:45 gaan we weer aan de wandel met 7 man, maar 20 minuten lopen tot aan de bushalte we hadden het wel gehad.  De andere 7 lopen terug naar Wamena ze wilden de tocht helemaal uitlopen, 2 ½ uur langs de rivier. Met de bus is het ongeveer een ½ uur rijden naar Wamena en als we daar aankomen gaan Petra en Ria rechtstreeks naar hotel Pilamo om een kamer te boeken met een warme douche, dit hebben we wel verdient na zo’n tocht vinden we. Helaas is deze vol en worden we naar de overkant gestuurd naar het Ranu hotel. Het kost 250.000 Rupiah en ook Patrick zijn warme douche is geregeld.  We lopen terug naar ons eigen hotel om de spullen bij elkaar te zoeken wat we nodig hebben en gaan dan met z’n vieren naar het Ranu hotel. Voor Patrick laten we een briefje en zijn sleutel achter, hij is lopend terug naar Wamena.

Als we onze spulletjes hebben neergegooid op de kamer gaan we eerst een biertje drinken bij Mas Budi en gaan dan heerlijk douchen. Met het andere hotel is verder niets mis, buiten dat er nog steeds dezelfde lakens op bed liggen en de kussenslopen niet helemaal heel zijn het enige wat we er missen is een douche het liefst met warm water zeker na zo’n trektocht.

De rest van de dag slenteren we wat door Wamena , lunchen wat en drinken een biertje met Patrick en Mark die ergens in een restaurantje zaten.  Als we Amious tegen komen op straat houdt hij ons aan en wil 200.000 Rupiah extra hebben omdat hij Ria zo goed zou hebben geholpen. We hadden al ervaring met hem op de eerste dag in Wamena het is gewoon een geldwolf,  we doen net of we hem niet gehoord hebben en lopen door naar het hotel waar we Jim tegenkomen. We vertellen hem van het voorval en zeggen ook tegen Jim dat dit ook tegen Benny kan gaan werken. Stel dat wij het wel zouden geven (doen we niet) dan zijn er de volgende keer misschien wel meer die dit gaan vragen. Ze krijgen hun salaris en ook nog eens fooi, plus dat het ook nog eens hun werk is. We weten bijna zeker dat op moeilijke stukken de rest van de groep ook zo is geholpen. Jim zou het er met Benny en met Amious over hebben dat dit zo niet kan. Om 17:00 uur is er in Mas Budi afgesproken met iedereen die heeft meegelopen, wij “de groep”, de dragers en kokkinnen om wat te gaan drinken. Zij zouden dan hun enveloppe met loon en tipgeld ontvangen. Sommigen geven hun drager nog iets extras, zo ook wij, wij geven Tinus 50.000 Rupiah extra. Amious is er niet, dus we vermoeden dat hij boos is en met Jim en Benny heeft gesproken. Als hij later dan toch nog binnen komt en aan het tafeltje naast ons gaat zitten bij Mark en Patrick geven we hem ook 50.000 Rupiah. Hij gooit het geld van zich af en begint hij tegen Patrick en Mark te mekkeren. Ook zij worden het zat en wordt Amious door Jim en Benny naar buiten gehaald, deze praten even met hem en dan komt hij weer binnen met excuses.  We geven hem dan alsnog die 50.000 Rupiah ook al had het dit niet meer verdiend. 

Hierna gaan we wat eten met Henk, Petra, Patrick en Mark, we gaan eerst naar het Pilamo hotel maar die heeft alleen nog maar kip, en om nu 6 verschillende kipvarianten te bestellen zagen we niet zo zitten. Dan maar naar een ander restaurant waar we wel ieder wat anders kunnen bestellen en hebben zo een behoorlijke Papua tafel. Het eten is er niet zo lekker als in Palimo of Mas Budi maar er is voldoende. Na het eten gaan we gelijk slapen in het hotel met warme douche, we zijn best wel moe.

 

Dag 17

 

Een beetje uitgeslapen, al viel dat behoorlijk tegen. Om ongeveer 05:30 uur begon er een kind te krijsen, schreeuwen en te huilen totdat Henk zijn mond open deed toen was het even stil. We nemen tegen 08:00 uur ontbijt, nemen nog een warme douche en pakken onze spullen bij elkaar en gaan terug naar ons eigen hotel. Om de dag wat te doden gaan we maar weer lopend naar de markt en zijn dan weer 1 ½ uur onderweg. We kopen daar wat nescafé zodat Ad ook voortaan ‘s morgens koffie heeft. De rest van de dag lopen we wat rondjes door Wamena, bezoeken wat souvenir winkeltjes (niets kunnen vinden) lunchen wat bij Mas Budi en gaan naar het internetcafé.

Als we geld willen gaan pinnen lukt dit van geen kant, met geen enkele pas. We hebben nog wel geld maar hier is de bank dichtbij en in Jayapura of Biak moeten we misschien zoeken. Later lopen we nog een keer met Patrick naar de bank, bij hem lukt het wel meteen (Rabobank) en bij ons weer niet (ABN en Postbank).  Eigenlijk is het een verloren dag die beter ergens anders door had kunnen worden gebracht. We gaan lekker vroeg eten bij Mas Budi nadat we onze rugzakken hebben volgestouwd en gaan lekker vroeg slapen.

 

Dag 18

 

Vandaag om 07:00 uur verzamelen, om 07:30 uur de rugzakken richting het vliegveld brengen en dan is het wachten totdat het vliegtuig komt. Om 09:00 uur komt het vliegtuig eraan en steken we over naar het vliegveld en gaan dan om 09:30 uur vliegen. Na 35 minuten landen we in Sentani waar we weer in Mansa Puriani slapen, 5 minuten lopen vanaf het vliegveld. Er worden 2 busjes geregeld om het een en ander van Jayapura te gaan bekijken. Als we zitten te wachten krijgen we een tropische regenbui, het komt met bakken uit de lucht. Als de busjes er aankomen regent het nog steeds, maar we gaan toch op pad bewapend met regenponcho. De busjes zijn niet helemaal waterdicht en 1 van de busjes miste zelfs een raam.

Als eerste gaan we naar het museum maar als we daar zijn is er geen stroom. Dit wordt via de centrale uitgeschakeld als het regent. Dan maar eerst ergens eten en worden we bij een winkelcentra afgezet. Er schijnt altijd boven een winkelcentra diverse soorten eettentjes te zijn, nu is er alleen een KFC en beneden een of ander smerig tentje. De keus is dus makkelijk gemaakt voor ons, het wordt dus KFC. We hebben diverse pinautomaten gezien toen we hier naar toe reden dus proberen we hier nog maar een keer om geld te pinnen en gelukkig het werkt er komt geld uit de muur.

Dan wordt er vergaderd wat verder te gaan doen, het regent nog steeds. Er wordt besloten om eerst maar naar een overdekte markt te gaan, erg overdekt was deze ook niet en er lagen dan ook overal flinke plassen. Daarna gaan we naar een ander winkelcentra waar we wat kunnen gaan drinken. Er wordt afgesproken dat we elkaar hier om

16:30 uur weer zouden ontmoeten en gaan met een paar man richting haven. Bewapend met onze knalgele regenponcho gaan we op pad. Na ons bezoekje aan de haven lopen we nog wat door naar een art-shop en ook hier vinden we geen souvenirs.

Als we teruglopen begint het gelukkig droog te worden en als we terugzijn bij de afgesproken plek besluiten we met z’n allen om toch naar de paalwoningen te gaan. Eerst rijden we naar het hoogste punt vanwaar we een prima uitzicht hebben over Jayapura, daarna rijden we door naar de paalwoningen, het geeft een trieste aanblik als je ziet hoe de vissers hier moeten leven. We hebben nog de mogelijkheid om wat rond te lopen door het dorp en kunnen we nog in wat souvenirs winkeltjes kijken. Hier vinden we eindelijk iets van onze gading. Na een plasstop bij het eerste winkelcentra rijden we terug naar Sentani waar we net buiten het dorp wat gaan eten. We komen bij een restaurantje terecht die net 1 week open is, het zit er vol met toeristen. Ze hebben een heel uitgebreide kaart en er staan zelfs vleesgerechten op. We nemen een tenderloin en lamskoteletjes met heerlijke frietjes erbij, dit was al zolang geleden. Na het eten worden we door de eigenaar naar het hotel gebracht voor maar 5.000 Rupiah p.p.

 

Dag 19

 

Om 05:30 uur opstaan, we moeten al vroeg op het vliegveld zijn en lopen even na 06:00 uur richting het vliegveld. We checken in en gaan in de vertrekhal zitten, volgens het ticket zouden we om 08:00 uur gaan vliegen maar dit werd pas tegen 09:00 uur. Na 3 kwartier vliegen we boven fantastische eilanden en bereiken we Biak. We lopen naar het KLM hotel wat maar een paar honderd meter van het vliegveld verwijderd is. We moeten de spullen pakken die we nodig hebben en hebben dan een paar uur voordat we naar Wardo vertrekken. Er moeten nog boodschappen gedaan worden voor 3 dagen, ook moet er bestek en servies gekocht worden dit was verdwenen. Een paar van de groep gaan mee, wij blijven met 7 man achter en gaan lekker de zon in en snorkelen. We nemen een lekker koud biertje in de lobby en zitten even lekker. Daarna vertrekken we met de bus naar Wardo, onderweg zien we heel veel mooie stukjes natuur, Biak is een heel groen eiland. Als we in Wardo aankomen hebben we een huis aan de rivier vlakbij de monding in zee, met 2 kamers en een veranda, we richten onze slaapplek in en gaan zwemmen. Dan is er koffie en thee en als we net zitten begint het te regenen. Uiteindelijk wordt het droog en kunnen we eten. Na het eten lekker slapen al is het wel wennen aan deze temperatuur het is hier een stuk warmer als in Wamena en de Baliemvallei.

 

Dag 20

 

Na het ontbijt gaan we met een kano de rivier op, ieder heeft zijn eigen bootje met een bootsman die peddelt. Het is jammer dat het weer is gaan regenen maar de geluiden die uit de jungle komen klinken heerlijk. Als we bij een stroomversnelling aankomen moeten we eruit en wordt er met veel moeite door de bootsmannen een paar kano’s  door de stroomversnelling gesleurd.  Dan mogen we weer instappen en worden we met 2 personen tegelijk naar de overkant gebracht waar we weer moesten uitstappen voor een volgende stroomversnelling. Als er 1 boot doorheen is vangt Leonard deze op, de 2de wordt door Ad ingenomen en de derde boot is bemand met een bootsman en Niek die waarschijnlijk bang is om nat te worden stapt gelijk in. Er worden nog meer boten doorheen gesleurd maar de rest van de groep moest lopend verder langs de rivier. Als we bij een kleine waterval aankomen is er een dikke vette laag klei waar je absoluut niet te lang op 1 plek moest blijven staan, André zakt tot aan zijn knieën in de prut (drijfzand?).

Als er 2 boten zijn gearriveerd stappen Vanessa en Sascha in, de rest moest verder lopen anders zou het een hele rare situatie worden.

Op een bepaald punt blijven we wachten tot er boten aankomen en na ruim een ½  uur is er eindelijk zicht op dat we hier weg komen. Henk, Petra en ik (Ria) hebben al die tijd in het water gestaan en onze voeten waren behoorlijk week geworden. Petra en ik gaan als eerste een kano in en als we dan weer bij een kleine stroomversnelling komen peddel ik maar mee terwijl een van de bootsmannen probeert de boot er doorheen te sluizen. Uiteindelijk zien we Ad staan, die had inmiddels ook ruim een ½ uur in zijn uppie doorgebracht. Hij had met een bootsman een kano over de keien gedragen en aan de andere kant stap Niek doodleuk in en weg was hij. Daar stond Ad midden in de jungle in z’n uppie. Petra en ik varen door we konden niet anders ook al wilden we niet verder. Weer door een stroomversnelling en dan naar de waterval. Daar staat Niek in z’n uppie en vraagt of er nog meer boten komen. Op het moment dat hij een poging maakte om bij ons in de kano te stappen, peddelde ik gauw achteruit en zei tegen de bootsman dat we terug wilden. We komen Ad en Henk tegen en zeggen dat we terug gaan en stoppen dan bij de laatste grote stroomversnelling. De kano gaat terug om de anderen op te halen en langzaamaan komt ook de rest terug. Ad en Leonard hebben een heel eind gezwommen en Leonard is later bij André op de boot geklommen en als deze er zijn en Leonard bijna uit de boot is gaat André op het randje zitten met als gevolg dat de boot (wel is waar heel erg vertraagd) omgaat, André houdt nog net zijn tasje boven water. Ook Ad die inmiddels in een boot was geklommen heeft dit tafereel mogen aanschouwen de rest van de groep liep al verder. De boten worden weer door de stroomversnelling getrokken en steken we weer over naar de volgende versnelling. Ad, Henk en Ria gaan zwemmen dan duurt het allemaal niet zo lang. Als uiteindelijk iedereen weer in zijn eigen bootje zit varen we terug naar Wardo waar de lunch op ons staat te wachten.

Na de lunch stappen we op de boten die ons naar het eiland Rani zullen brengen, na 2 ½ uur varen komen we op het eiland aan. We zetten gelijk de klamboe op en maken ons slaaphoekje in orde. Dan thee en koffie en al gauw is het donker. Om 20:00 uur is het eten klaar en hebben we dit keer verse vis die onderweg naar het eiland is gevangen. Het is niet zoveel maar we hebben genoeg. Na het eten lekker slapen.

 

Dag 21

 

Na het ontbijt heerlijk snorkelen, het is hier prachtig. Het eerste stuk door het water loop je over dood koraal dan als het ongeveer 1 tot 1 ½ meter diep wordt zien we het eerste mooie koraal en prachtige vissen. Na ongeveer 50 meter over het ondiepe gedeelte komen aan de rand van het rif. Aan de ene kant prachtige koralen en vissen aan de andere kant een donkerblauwe diepte. Verschillende anemoon vissen, papegaaivissen,trompetvissen, en ga zo maar door. Na een uur snorkelen gaan we weer aan de kant waar inmiddels de koffie en thee op ons staat te wachten.

Dan lopen we een stuk rond het eiland want snorkelen kunnen we voorlopig een paar uur niet. Het is eb en het dode koraal staat boven water, het waterpeil is zeker 1 meter gezakt. Zouden we er wel doorheen gaan maak je al het koraal kapot. We krijgen verse kokosnoot te drinken en kunnen deze later leeg lepelen met een stuk kokos bast. Na de lunch, weer met verse vis en inktvis, gaan we om ongeveer 15:00 uur weer snorkelen. Het water begint weer te stijgen en kunnen we weer over het koraal heen. We blijven film en foto’s schieten het is hier prachtig onderwater, het koraal aan de ene kant het blauw aan de andere kant. Later in de middag gaan we nog een keer we kunnen er geen genoeg van krijgen.

Eind van de middag krijgen we lekkere gebakken aardappeltjes (frietjes) En na een enorm avondmaal met een paar grote vissen die heerlijk smaakten komen ze uit het dorp muziek maken en dansen. Ook de locale drank (alcohol) komt erbij, dit is gemaakt van kokosmelk en het smaakte smerig. Tegen 21:30 uur is het afgelopen en gaan we naar bed.

 

Dag 22

 

Om 08:00 uur moeten de rugzakken op de boot liggen, deze varen dan alvast naar de rand van het rif anders komen we niet meer weg vanwege het lage water. We gaan lekker snorkelen en zien vandaag wel heel erg veel vissen. Dan een lekkere bak koffie en kletsen met elkaar, dan gauw nog even snorkelen voordat het water te laag staat.

Tegen 11:30 uur hebben we lunch en direct daarna gaan we wadend naar de boot. Diegene die op de andere boot zaten werden per kano naar de boot gebracht. Na een ½ uur varen we eindelijk weg. De zon schijnt uitbundig en is het knetteren geblazen boven op het dakje van de boot. Als de diesel op is en de bootsman een ander jerrycan pakt zit er water in de diesel, de motor scheid er dan ook regelmatig mee uit. Na 2 uur varen bereiken we Wardo en de laatste 5 minuten varen regende het en zijn we binnen gaan zitten. In Wardo zou de bus klaar staan, maar helaas nog geen bus te bekennen. Uiteindelijk stappen we met 7 man in een taxi de rest blijft wachten op de bus. Na 1 ½ uur rijden zijn we terug in Biak en zodra we in het hotel zijn nemen we eerst een biertje en wachten op de rest.

Als we onze kamersleutel hebben sjouwen we onze spullen die kant op. De kamer heeft airco maar de mandibak is een 20 liter emmer. We vragen dus of we een andere kamer kunnen krijgen. Dit was geen probleem het lag alleen aan de andere kant van het hotel. Het was een VIP kamer met een heerlijke warme douche. We blijven in het hotel eten en een gedeelte gaat in de stad eten. We nemen afscheid van Niek die terug gaat naar Jayapura met zijn oude foto’s. 

Wij gaan met Henk en Patrick met een taxi naar de afgesproken karaoke bar maar de taxichauffeur brengt ons bij een karaoke bar buiten de stad. We zien dit niet zo zitten ver buiten de stad en geen enkele straatverlichting en laten hem terug rijden naar de stad, daar zien we in een restaurant de rest zitten. We kunnen gelukkig uitstappen wie weet waar hij ons nog meer had toegebracht. We lopen uiteindelijk naar de karaoke bar en nemen daar in ieder geval een biertje, dansen wat en we zingen een paar nummertjes mee . De dames van plezier zaten voorin de hal in een kamertje te wachten op klandizie die niet echt lang op zich liet wachten. Daarna gaan we met de brommer taxi terug naar het hotel we nemen nog een laatste biertje (kon niet anders het was op) en gaan naar bed.

 

Dag 23

 

Om 05:30 uur de wekker we moesten nog de slaapmatjes en de klamboe terug zien te krijgen in de grote rugzakken. Lekker nog een warme douche en dan ontbijt, zo’n slecht ontbijt hadden we nog niet gehad, droog brood, maar 1 soort jam en koffie en thee. Als we de sleutel inleveren moeten we 125.000 Rupiah bijbetalen voor onze VIP-kamer dit was zijn prijs waard. Petra vraagt of er voor de VIP-kamer dan ook een VIP ontbijt is. Dat was er dus na enige twijfel en krijgen we een omelet erbij. We lopen naar het vliegveld en de grote bagage gaat per auto. Na het inchecken even wachten en dan op naar Makassar een vlucht van iets meer dan 2 ½ uur. Om ongeveer 11:30 uur lokale tijd landen we in Makassar dan een uurtje met de bus en we zijn bij het hotel. Als we onze rugzakken op de kamer hebben horen we hier en daar :we hebben een boiler, lekker warm douchen. Als wij in de badkamer kijken is er geen boiler en geen douche, niet eens een slang aan de kraan, dus weer verhuizen.

Om 13:00 uur is er afgesproken om naar Fort Rotterdam en de haven te gaan. We gaan eerst eten boven een winkelcentra waar diverse eetmogelijkheden zijn maar gezien de darmen van Ria die vandaag iets opstandig zijn, houden we het bij KFC. Na het eten rijden we door naar Fort Rotterdam waar we 2 museums bezoeken daarna gaan we naar de haven. Hier zie je nog hoe hard er gewerkt moet worden, alles wordt nog met de hand gelost en geladen. Als we bij een boot aankomen waar zakken uien gelost worden zien we hoe enkele uien meegenomen worden naar huis. Op hun broek zijn grote zakken genaaid en als ze een zak op hun schouder hebben wordt er een hoekje losgepeuterd en worden er 1 of 2 uien uitgehaald en in hun zak gestopt. Dit gaat af en aan op dezelfde manier.  Dan gaan we terug richting het hotel, wij lopen dan richting de boulevard waar we op een terras met uitzicht op zee  iets drinken. Daarna op zoek naar een internetcafé waar we onze mail kunnen lezen en even wat kunnen versturen.

Om 19:00 uur is er afgesproken om met zijn allen te gaan eten, het is de laatste avond van Henk en Petra deze blijven 2 weken langer in Zuid-Sulawesi en vieren we ook gelijk zijn verjaardag. We lopen eerst naar een backpackers-restaurant, dit zien de meeste niet zo zitten en gaan we dan ook naar een visrestaurant waar we lekker buiten kunnen zitten. Voor het eten wordt er een enorme taart voor Henk gebracht, die we met z’n allen proberen op te eten. Er blijft nog een stuk over en wordt aan de bediening gegeven, hebben zij ook een goeie dag. Na het eten gaan we nog wat drinken met z’n allen, het uurtje tijdverschil voelen we, en als het 22:30 uur is lopen we met z’n vieren terug, en gaan lekker slapen.

 

Dag 24

 

Om 08:00 uur ontbijt, een lekker gekookt eitje en toast. Als we afscheid hebben genomen van Henk en Petra vertrekken we even na 09:00 uur richting het vliegveld.

Om 11:30 uur vertrekken we naar Manado ten noorden van Sulawesi, de vlucht duurt ongeveer 1 ½ uur. Als we in Manado aankomen gaan we met jeeps en een busje naar de haven, waar we nog even naar de supermarkt kunnen en dan vertrekken naar Bunaken. Het is een uur varen naar Bunaken en als we er aan komen ziet het er prachtig uit. We hebben een huisje aan het strand en een mooi uitzicht op zee. We kunnen er koffie en thee drinken zoveel als we willen en ze hebben lekkere bolletjes gebakken waar we van kunnen smullen. Om 18:30 uur is er avondeten, er zat erg lekkere saté bij. Een ½ liter bier kost 20.000 Rupiah en daar nemen we er dan ook maar 1  van. Even na 20:00 uur gaan we proberen te slapen, dit lukt niet erg want er is een groep Tsjechen die hun laatste avond vierden, uiteindelijk zijn we toch in slaap gevallen.

 

Dag 25

 

Om 06:00 uur zijn we wakker en om 06:30 uur is er ontbijt, heerlijk bruinbrood, een werkend tosti apparaat, chocopasta, jam en pindakaas. We hadden gisteren kaas meegenomen uit de supermarkt, dus lekker een plak kaas op brood. Om 07:00 uur zouden we verzamelen om te gaan duiken, Sascha (advanced duiker) een echte duik, Leonard, Vanessa en wij tweeën een proefduik. Om 07:45 uur kwam Ronnie de eigenaar er eindelijk aan. We lopen naar zijn kantoortje om een duikpak en zwemvliezen te passen, als dit gedaan is lopen we naar de boot. We varen zo’n 15 tot 20 minuten tot onze 1ste snorkel-duikplek. Sascha gaat met Ronnie mee en Leonard en Vanessa gaan als eerste zij hebben al vaker (ongeveer 10 x) een proefduik gemaakt en wisten dus hoe het werkte, wij gaan eerst wat snorkelen.  Na een ½ uur zijn ze weer boven Sascha is tot 40 meter diep gegaan, Leonard en Vanessa tot 20 meter. Dan zijn wij aan de beurt, het lood en de fles wordt omgedaan (er wordt eigenlijk weinig uitgelegd) en dan achterover het diepe in. Ria kreeg het niet voor elkaar, ze kreeg telkens water in haar masker en kreeg ook de ademhaling niet onder de knie. Duikbril gewisseld maar ook dit hielp niet ze dacht af en toe dat ze stikte het leek erop of er een vertraging zat met het inademen. Na een kwartier stopt Ria ermee en gaat maar snorkelen, dit heeft ze gewoon goed onder de knie. Ad heeft er in het begin ook moeite mee, maar is naar het ondiepe geloodst en toen kreeg hij het voor elkaar en is steeds dieper gegaan tot 8 meter.

Als we allemaal weer aan boord zijn varen we terug voor de lunch. Lekker wat thee gedronken en om 12:00 uur een overheerlijke lunch. Even na 13:30 uur worden we weer opgehaald om te duiken, Sascha voor haar tweede duik, Ad voor zijn 2de proefduik en Ria voor haar tweede poging. We varen nu een stuk verder naar een andere rif, Sascha gaat er gelijk in en wij staan ook in de startblokken. Het bleek dat ze niet hadden begrepen dat wij vanmiddag nog een keer wilden, er kon er maar 1 duiken. Ria zegt tegen Ad dat hij maar moet gaan maar hij wilde dat Ria het nog een keer ging proberen. Alles weer om, en op naar de 2de poging. In het begin lukte het weer niet, ook het gewicht wat je bij je hebt maakte het moeilijk. Als ze dan naar het ondiepere gebracht wordt kreeg ze het eindelijk onder de knie en is tot ongeveer 4 meter diep gegaan, totdat ze een paar keer omhoog en naar beneden moest en sterretjes gaat zien. Ze besluit hierdoor er mee op te houden, ook door de druk die ze in haar hoofd kreeg raakte ze weer in paniek. Hij loodst haar mee naar het touw van de boot en wilde haar via het touw naar beneden laten zakken. Ze besluit om toch te stoppen, ze durfde niet en het lukte niet om het grote diepe blauwe gat in te gaan. Ria gaat aan boord en Ad mag in haar plaats gaan duiken.

Als Ad in het water gaat Ria er snel met snorkel achteraan zodat ze Ad op de foto en film kon zetten. Ria wilde Ad een eind gaan volgen maar voelde overal geprikkel en zwom dwars door een dikke wolk kwalletjes van nog geen cm. groot en gaat er dan ook maar gauw uit. Leonard die mee was gegaan om te snorkelen slaat dit dan ook maar over, als je in het water kijkt zie je alleen maar kleine witte kwalletjes. Dan komt er een bootje aan met 3 Japanners die met zwemvest aan gaan snorkelen. Ze konden geen van drieën zwemmen en het was dan ook een fraai gezicht. Na een poosje zien we dat de Japanners in paniek raken en zich spartelend richting hun boot haasten. Als we kijken wat er aan de hand is komt de rug van een walvishaai boven water, Ria pakt gauw haar fototoestel  maar heeft jammer genoeg geen foto kunnen maken. Sascha die net boven water was gekomen omdat haar fles inmiddels leeg was heeft hem ook nog gezien, Ad jammer genoeg niet die lag nog heerlijk op 8 meter te duiken. Ad komt na een half uur duiken boven, hij heeft het prima naar zijn zin gehad en had het goed onder de knie en is zelfs even op 10 meter diepte geweest. Als we vertellen over de walvishaai is hij blij dat hij het niet is tegengekomen onder water ook al weet hij dat ze niets doen, maar om nou tijdens je eerste duikpogingen zo’n slagschip tegenkomen?

Als we weer allemaal aan boord zijn varen we terug en zien Leonard en Sascha nog een grote zeeschildpad, wij zaten jammer genoeg aan de verkeerde kant van de boot. Als we terug zijn staat Ronnie op ons te wachten en vraagt hoe het is gegaan en zegt dan geruststellend dat het wel zal gaan lukken, bijna iedereen kan het. We nemen een lekker bak thee en de druk in Ria haar hoofd begint wat te zakken. Dan lekker even douchen en omkleden en om 18:30 uur diner met overheerlijke hete vis, een paar glaasjes bier en dan heerlijk slapen.

 

Dag 26

 

Vandaag gaan we dolfijnen spotten en stappen om 06:30 uur op de boot en varen richting open zee en blijven toch ook in de buurt van de kust. Tegen 07:45 uur gaan de gids en bootsman echt zoeken want ze blijken altijd rond 08:00 uur langs te komen en op een gegeven moment worden ze gezien in de verte. Door het opspattende water van het springen en tuimelen zien ze waar ze zitten en varen we er naar toe. Het zijn er enorm veel, meer als honderd  dolfijnen, je weet niet waar je moet kijken, voor je, links, rechts, onder de boot overal zitten ze. We blijven ze ongeveer een ½ uur  volgen en als we ze dan bijna niet meer zien varen we weer terug.

Hier hebben we 10 minuten voordat we weer vertrekken om te gaan snorkelen we blijven dan ook maar in de boot zitten we hadden onze snorkel al bij ons. Gauw even bij Ronnie zwemvliezen gehaald want dan kom je wat dieper. Leonard, Vanessa en Sascha gaan nog een duik nemen, de laatste mogelijkheid voordat we weer gaan vliegen. Het wachten is op Renilde en Richard die nog even een beker koffie gingen halen. Als we vlak bij onze snorkelplek zijn zien wij een grote zeeschildpad zwemmen. De snorkellocatie is weer geweldig mooi en blijven redelijk lang in het water en maken ook weer aardig wat foto’s en film shots. Daarna gaan we naar een andere snorkellocatie, de stroming is enorm en varen we iets verder, we moeten dicht in de buurt van de boot blijven vanwege de stroming. Langs de rand van de rif was het water door de stroming behoorlijk koud, we blijven vanwege de stroming niet zolang maar we hebben wel een school trompetvissen gezien. We gaan terug voor de lunch en zijn er om 11:30 uur we hoeven niet zolang te wachten voordat de lunch er is. Weer heerlijk gegeten, hoewel de rijst na bijna 4 weken wel begint te vervelen. Tegen 15:00 uur zouden we weer gaan snorkelen, de laatste kans voordat we weer naar huis moeten. We hebben dus wat tijd voor ons zelf en lopen we samen het dorp in, hier waren we nog niet aan toegekomen, het kerkje in het dorp trok ons aan met al zijn torens en kleuren (roze en wit). Als we bij het kerkje zijn staat de deur open en nemen we een kijkje naar binnen. De kansel is de voorkant van een boot, erboven een koperen plakkaat met vissers afgebeeld. Het dorpje is redelijk groot en groen en er staan behoorlijke grote huizen je kunt hier zien dat er geleefd wordt van het toerisme. Rond 14:00 uur is er ene botenrace met longtail-boten, het lijkt erop dat er per pk klasse geracet wordt. Zodra de eersten van start gaan is het hele dorp fanatiek aan het roepen en schreeuwen, het dorp is dan ook bijna volledig uitgelopen. Tegen 15:00 uur gaan wij weer op pad om te snorkelen, de botenrace is afgelopen. Na een uur begint iedereen het koud te krijgen en willen we terug, we konden nog wel naar een andere locatie maar we hadden het wel gehad. Als we terug zijn nemen we eerst een biertje en gaan daarna beginnen om de rugzakken te pakken, een biertje tussendoor en Ronnie komt om het duiken af te rekenen. Dan even gauw de rest inpakken, douchen en eten. Na het eten is er een soort afscheidsfeestje met een lokale drank (alcohol), er wordt gitaar gespeeld en gezongen. Wij houden het tegen 22:00 uur voor gezien en gaan slapen.

 

Dag 27

 

Voor de wekker zijn we al wakker, even de allerlaatste spullen in de zakken, douchen en ontbijten. Om 08:30 uur nemen we afscheid van Bunaken en varen we terug naar Manado, daar hebben we tot 10:15 uur de tijd om nog even naar de supermarkt te gaan waar we sigaretten kopen.  We zijn al heel vroeg op het vliegveld we vertrekken pas om 14:10 uur dus wachten we met z’n allen in de vertrekhal waar eigenlijk weinig te doen is. We hadden onze Rupiahs ingewisseld voordat we door de douane gingen dus konden ook niets meer nemen. Om 14:10 uur gaan we het luchtruim in richting Singapore waar we moeten overstappen naar Amsterdam. Onderweg zien we nog de Mount Kinabalu (Maleisisch Borneo) die we vorig jaar hebben beklommen. Om 17:00 uur zijn we in Singapore daar hebben we ruim 6 uur de tijd voordat we verder richting Nederland gaan.

We gaan dan ook met Patrick, Marion, André, Richard en Renilde Singapore in met de sneltrein. We stoppen bij City hall (een shopping mall) hier drinken we eerst koffie bij Starbucks en speken dan af uiterlijk om 21:30 uur weer hier te zijn om terug te gaan naar het vliegveld. Wij lopen wat door dit winkelcentrum en gaan dan naar buiten en lopen wat, tot we bij een winkelcentrum komen waar 5 etages met foto, film en computerapparatuur zien, we vermaken ons hier prima. Tegen 21:15 uur is iedereen weer bij de afgesproken locatie en gaan we terug naar het vliegveld. Richard en Renilde missen de trein, de deuren sloten voordat ze konden instappen. Als we onderweg moeten overstappen wachten de anderen op hun beide, wij gaan verder. Op het vliegveld nemen we eerst bij Burger King een ordinaire hamburger met frietjes, heerlijk smaakt dit na

4 weken. Om 23:15 uur kunnen we het vliegtuig in en rond 00:00 uur gaan we verder. We kunnen gelukkig slapen en hebben dan ook 7 uur geslapen van de 13 uur vliegen.

 

Dag 28

 

Om ongeveer 07:00 uur Nederlandse tijd landen we op schiphol en duurt het even voordat we onze bagage hebben, nemen afscheid van diegene die we zagen en kopen onze treinticket richting huis. We hebben nog een ½ uur voordat de trein zou gaan vertrekken, eerst is er vertraging (natuurlijk) en dan horen we dat de trein niet meer komt vanwege mankementen (eindelijk weer in Nederland). We hebben nu nog 45 minuten de tijd voor de trein vertrekt deze gaat wel op tijd en zijn dan uiteindelijk in 11:30 uur thuis. In het totaal vanaf Bunaken 33 uur onderweg geweest. Gauw foto’s kijken van weer een fantastische reis.